کاملترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری ایرانی قسمت 291

بالش نرم زیر سر کسی گذاشتن-به کسی وعده های شیرین دادن

 
آقایی فرمودن(لطف کردن، محبت کردن)

حال کسی را جا آوردن-نگا. حال آوردن

خونی-قاتل-دشمن سخت-مخالف شدید

تیک تیک-صدای جنبش عقربه ی ساعت

زن طلاق-مردی که به اندک بهانه ای زنش را طلاق می دهد

بی نور-بی عرضه-بی مصرف-کسی که به دوستان کمکی نکند
از این شاخ به آن شاخ پریدن(دائمن از موضوع منحرف شدن و به مطالب فرعی پرداختن)

زیگزاک رفتن-به چپ و راست پیچیدن-مستقیم نرفتن

زیرش زدن-زیر چیزی زدن

درس گرفتن-پند آموختن-عبرت گرفتن

ریقش درآمدن-بیرون زدن مواد درون امعا و احشا

اروای ننه‌ات-ارواح بابات

پر پر زده-ور پریده-نفرینی با آرزوی جان کندن کسی

توپ ِ توپ-ثروتمند-بی نیاز

استخوان لای زخم گذاشتن(بلاتکلیف گذاشتن، کاری را کش دادن)
جاگرم کردن-در جایی ماندن

آرد خود را بیختن و الک را آویختن(کسی که وظایف زندگی‌اش را انجام داده و دیگر توقعی از او نیست)
ریغ زدن-خراب کردن-کثافت کاری کردن

به هم بافتن-سر هم کردن-از خود درآوردن

پیش کسوتی-قدمت و برتری

رم کردن-رمیدن-گریختن

از بیخ(یکسره، به‌کلی، کاملن)

به تور کسی خوردن-سر راه کسی ظاهر شدن-گیر کسی آمدن
اوت بودن-بی‌خبر بودن-از مرحله پرت بودن
چادر-پوشش زنان مسلمان ایرانی که پارچه ای است نیم دایره که دنباله ی آن تا پشت پا می رسد

حِجله-گنبد مانندی که همراه با آیینه های ریز و گوی های صیقلی بر گور افراد جوانمرگ شده می گذارند

تر دماغ-سرحال-شنگول

از بام خواندن و از در راندن-خواستن و به بی‌میلی تظاهر کردن

بر گرده ی کسی سوار شدن-کسی را زیر فرمان خود آوردن

پشت پا-فنی از کشتی برای انداختن حریف

پیش کسوتی-قدمت و برتری

تعارف کردن-کسی را به گرفتن چیزی خواندن

خرس-چاق و درشت-تنومند
چانه زدن-پرگویی و اصرار برای تخفیف خواستن

 

از قرار(ظاهرن، آن‌طور که پیدا است)

آقبانو-نوعی پارچه‌ی نخی نازک

پس هم بر آمدن-حریف یکدیگر بودن-از عهده ی هم برآمدن
خاصه پز-نانوایی که نان خوب می پزد

تو نخ کسی یا چیزی بودن یا رفتن-کسی یا چیزی را پاییدن و زیر نظر داشتن

دست کم گرفتن-کم بها دادن-اهمیت ندادن-حقیر شمردن

دوش گرفتن-زیر دوش ایستادن و خود را شستن

آب اندام(زیبا تن و خوش‌رو)

خبر داغ-خبر بسیار مهم

جَلدی-بی درنگ-به چالاکی

زبان مرغی-زبانی ساختگی مانند زبان زرگری
رنگ انداختن-رنگ دلخواه را پیدا کردن

بد مصب-بد مذهب-لاکردار-بی مروت

آتش زیر پا داشتن-بی‌قرار بودن

تفنگ کمر شکن-تفنگی که از قنداق خم می شود

زال و زندگی-وسایل زندگی-اسباب معیشت

دست زدن-کوبیدن دو دست به یکدیگر همراه با نوای موسیقی یا برای تشویق

ز ِله-ستوه-عجز

از چیزی (کسی) زده شدن(از چیزی (کسی) متنفر و بیزار شدن)

 

بی بخار بودن-بی عرضه بودن-ناتوان بودن
آبِ سیاه(نیمه کوری)

بنجل-جنس بدرد نخور-آدم بیکاره و بی مصرف

بر انداز کردن-کسی یا چیزی را عمیقا
برق از کسی پریدن-سخت ترسیدن-جا خوردن
دست آخر-سرانجام-آخر سر-آخر کاری

پا انداختن-واسطه گری کردن-کارچاق کردن به ویژه در امور غیر اخلاقی

جفتک چارکش زدن-کنایه از جفتک زدن

آواز شدن-شهره شدن

آدم مقوایی(بی‌اراده، کسی که هیچ‌کاری نمی‌کند)
دولابچه-کمد کوچک

الفرار(گریز، بگریز !)

چشم زدن-چشم زخم زدن-ترسیدن

خال زدن-پیدا شدن خال در جایی از بدن یا لکه در چیزی-خال کوبی کردن

پَخ-مسطح-بی ژرفا
نخته شدن-تعطیل شدن-بسته شدن-از رونق و اعتبار افتادن

حکم حکم نادر و مرگ مفاجا-حکم صد در صد لازم الاجرا

خال به خال-خال خال

روی زمین سفت نشاشیدن-به مقاومتی بر نخوردن

به هدر دادن-تلف کردن-تباه کردن-از دست دادن

چای کاری-کشت و زرع چای
حساب تراشیدن-خرج درآوردن-حساب غیر واقعی نشان دادن
پاکاری-شغل پاکار
درآمد-مقدمه ی سخن و نوشته یا قطعه ی از موسیقی
دست به دست کردن-تردید کردن-کوتاهی کردن-وقت کشتن
چلغوز-فضله ی مرغ و کبوتر-آدم کوتاه قد و بی عرضه

چوب رخت-چوبی افقی که جامه را بر آن می آویزند

دست و پا توی هم رفتن-بی پول شدن-گرفتاری مالی پیدا کردن

تیر کشیدن-درد کردن عضوی از بدن

دبور-بی سر و پا-لات-ولگرد-آسمان جل
دستک دمبک-بهانه-دستاویز-پاپوش
بیخ پیداکردن کار-گره افتادن در کار-دشوار شدن کار

در و تخته را مهر کردن-سکوت کردن-دست کشیدن

دست کسی به دهانش رسیدن-از تهی دستی بیرون آمدن-محتاج نبودن

از سکه افتادن(ار رونق افتادن، از دست دادن زیبایی)

رنجیده کردن-آزرده ساختن-رنجانیدن

جور شدن-اخت شدن-انس گرفتن-هماهنگ شدن

پادویی کردن-فرمان برداری از استادان در مورد کارهای سرپایی-فراهم آوردن مقدمات

آک‌بند-نو واستفاده‌نشده-هنوز از جعبه بیرون‌آورده‌نشده-دست اول
تِر زدن-خراب کردن کار

این خاکدان(دنیا)

 

 

از جیب رفتن(سود یا لذتی را از کف دادن)

چاییده-سرما خورده-زکام گرفته

انگار نه انگار(موضوع را نادیده بگیر!، گویی وجود نداشت)

تفنگ شکاری-تفنگ ویژه ی شکار

چلو-برنج آب کشیده

 

 
 

از بن دندان(از ته دل، با میل و رغبت)

ابرو کج کردن(خشم گرفتن)

این تن را کفن کردی(این تن بمیرد)

خشک و خالی-مختصر و ناچیز

چشم چپ به کسی انداختن-دشمنی کردن با کسی

از رو بردن(خجالت دادن، مقاومت حریف را در هم شکستن)

حرف نشنو-خیره سر و یکدنده

دور برداشتن-گرم شدن-مبالغه کردن-کش دادن-عصبانی شدن

اجاق‌کور(نازا، بی فرزند)

دوا درمان-مداوا-معالجه

دل کسی خون بودن-سخت رنجیده بودن-بسیار اندوهناک بودن

خوش غیرتی-زیاده غیرت نشان دادن-به طنز یعنی بی غیرتی کردن

زاپاس-ذخیره-یدک-آدم بی مصرف و زوار دررفته

زُهم-بوی تند و زننده ی گوشت گندیده یا تخم مرغ فاسد

تر دماغ-سرحال-شنگول

آهوی شیرافکن(چشم محبوب)

درینگ درینگ-صدای شکستن شیشه-صدای برخورد پیاپی چیزی به فلز یا شیشه

دست زیر بال کسی کردن-کسی را یاری کردن
در دار-دارای سرپوش
 

دماغ چاقی-احوال پرسی

جالباسی-کمد لباس-جا رختی

 

آهوی شیرافکن-چشم محبوب

آتش بی‌دود-آفتاب-غضب

دست کسی رو شدن-مچ کسی باز شدن-حیله ی کسی آشکار شدن

از شیر مرغ تا جان آمیزاد(از سیر تا پیاز)
به حساب آوردن کسی-برای کسی اهمیت قائل شدن-دخالت دادن کسی

زرت کسی قمصور شدن-به وضع بد و خنده داری از پا درآمدن-بیمار شدن-شکست خوردن
آخرین تیر ترکش(آخرین تدبیر)

به زمین انداختن روی کسی-در خواست کسی را رد کردن

ترکه-آدم باریک و بلند
ارزیاب-کسی که بها و ارزش پولی چیزی را تعیین می‌کند

رجز خوانی-لاف زنی-دعوی

به پای کسی زحمت کشیدن-برای کسی زحمت کشیدن

رشته ی سر در گم-وضع بغرنج-کار دشوار

برخورد کردن به رگ غیرت کسی-ناگوار آمدن حرفی یا کاری-گران آمدن-احساس اهانت کردن

باغ وحش-جایی برای نگهداری انواع حیوانات غیر اهلی

پخش و پلا-پراکنده-تار و مار

دم بازی-چاپلوسی-تملق

رفیق گرمابه و گلستان-دوست یکدل و صمیمی و وفادار-یار غار
 

آخرین تحویل(قیامت)

جارچی-کسی که حرف در دهانش بند نمی شود-دهن لق

 
زهره کردن-بسیار ترساندن

دماغ-حال و حوصله-رغبت-علاقه-کبر و خودپسندی-مُف-خلط بینی
حقه به کار زدن-نگا. حقه به کار بردن
تخمی-به درد نخور-بی مصرف

آب نخوردن چشم(امید نداشتن)

آستین از دهان برداشتن(خندیدن)
به تور انداختن-به چنگ آوردن-تصاحب کردن

پسرخاله ی دسته دیزی-خویشاوندان نزدیک
جانانه-محکم-کامل-بزرگ-شدید

چانه شل-دهن لغ-کسی که حرف در دهانش بند نمی شود

آینه‌ی دست(تیغ و خنجر)

راه کج کردن-مسیر خود را تغییر دادن-منصرف شدن

چاله میدانی-صفت آدم های بی ادب و بی فرهنگ

راه مکه-کهکشان

خوش تراش-خوش اندام-خوش قد و بالا

به باد فحش یا کتک گرفتن-یک ریز فحش دادن یا کتک زدن

حمله-بیماری غش-صرع
تند نویسی-سریع نویسی

دل توی دل نبودن-بی تاب و بی قرار بودن

آفتابه خرج لحیم(بیشتر بودن هزینه‌ی تعمیر چیزی از بهای نو آن)

چنگ انداختن-چنگ زدن
بی کله-نترس-شجاع-بی خرد-تهی مغز

دزدیده نگاه کردن-زیر چشمی نگریستن-بدون آن که طرف بداند او را زیر نظر گرفتن

دور پرواز-پرواز کننده تا فاصله های بسیار

آینه‌ی دق(آینه‌ای که شخص خود را در آن عجیب و غریب می‌بیند – شخص عبوس و بدقدم)

از دیوار مردم بالا رفتن(دزدی کردن)
خر-نفهم و کودن-بزرگ-زیاد
چای خوری-وسایل چای خوری-سرویس چای خوری

زوار در رفتن-بند و بست چیزی خراب شدن-از شدن خستگی یا پیری از کار افتادن

تجدید شدن-قبول نشدن در پایان سال تحصیلی و تکرار برخی از درس ها در شهریور ماه

اسم درگوشی(نام دوم فرد مسلمان که نام یکی از امامان است)

 

راحت کردن خیال کسی-به کسی اطمینان خاطر دادن

آن‌کاره(اهل آن کار (کار بد))

رخت و پَخت-لباس ها-پوشاک

از حال رفتن-بی‌حال شدن-غش کردن

آش همان آش و کاسه همان کاسه-چیزی تغییر نکرده

 

انگولک کردن(سر به سر گذاشتن، با انگشت به چیزی ور رفتن، انگشت رساندن)

خاطر جمع بودن-مطمئن بودن-یقین داشتن

خانه یکی-صمیمی و یکدل

راه افتادن-آغاز راه رفتن کودک-آغاز به کار کردن-روشن شدن دستگاه-رونق یافتن کسب و کار

رخت و پَخت-لباس ها-پوشاک

بینی و بین الله-میان من و خدا-انصافا-الحق

جور آمدن-اجزای لازم کاری با یکدیگر سازگار آمدن

ارواح شکمت-ارواح بابات

 

چِل بسم الله-لوحه ی کوچکی که در آن آیات قرآن می نوشتند و برای دفع چشم زخم بر گردن کودک می آویختند

الیسون و ولیسون-وردی است که برای کسانی که منتظرشان هستند می‌خوانند

از حد (توانایی) خود تجاوز کردن
دو دل-مردد-بی تصمیم

خدانگهداری کردن-خداحافظی کردن

به تور انداختن-به چنگ آوردن-تصاحب کردن

 
ارواح بابات(به هنگام سرزنش برای ناکام شدن در کاری گفته می‌شود)
پرداخت کردن-صیقل دادن-جلا دادن

 

چشم برداشتن-زضا دادن-قبول کردن

باد به آستین کسی کردن-کسی را به کاری تحریک کردن

خواب نامه-کتابی که در آن تعبیر خواب ها نوشته شده است

باب-مرسوم-معمول

تمرگیدن-با تحقیر و خشونت نشستن

حمله ای-مبتلا به بیماری غش

 

چل نکه-پارچه ای که از انواع پارچه های بریده شده سر هم دوخته شده باشد

بال در آوردن-به سرعت رفتن-بسیار خوشحال شدن

آفتاب را به‌گز پیمودن-کوشش بی‌هوده کردن

پاورچین-آرام و بی صدا راه رفتن

خدا را بنده نبودن-بی نهایت عصبانی بودن-کفران کردن

چرب و چیلی-پر چربی-پر روغن

بلد-راهنما-کسی که راه را می شناسد

آینه‌ی زانو(برآمدگی زانو)

پادرختی-میوه های خراب شده که خود از درخت می افتند

جنگ حیدری و نعمتی-جنگ میان دو تن یا دو دسته

تریش-پارچه یا پوست بلند و باریک

تنگ شدن خلق-عصبی شدن-بی حوصله شدن-خشمگین شدن

پاشنه بلند-کفش زنانه با پاشنه های بلند

زهره و زنبل کسی را ترکاندن-سخت ترساندن
 

آدم ثانی(حضرت نوح)

از شیر مرغ تا جان آمیزاد(از سیر تا پیاز)
جز زدن-ناله و زاری کردن

انگشت‌پیچ-نوعی گز رقیق
خوردن سر کسی-سبب مرگ کسی شدن-کسی را دق مرگ کردن-در نتیجه ی پرحرفی کسی را کلافه کردن

خاج پرست-مسیحی-عیسوی-ارمنی-آشوری

بالا آمدن گندکاری-برملا شدن افتضاح پنهان شده

 
خرچنگ قورباغه-کج و معوج-درهم و برهم

زهره دان-کیسه ی صفرا

تلپی-برای نشان دادن افتادن بدون مقاومت به کار می رود

آبِ خشک-آب بسته

خاکه زغال-ریزه ی زغال

حلال کردن-از تقصیر کسی گذشتن-طلبی را به کسی بخشیدن

بریدن پای کسی-دوباره به جایی نرفتن-دوباره کسی را راه ندادن

خَنج-ناخن کشیدن بر چیزی

تنبان درآر-بی حیا-دریده
مال دنیا

بازوبند-نواری که به نشانه ی معینی بر بازو می بندند

با یک دست چند هندوانه برداشتن-در آن واحد چند کار انجام دادن

دست پاچگی-شتاب زدگی-اضطراب

اسب را گم کردن دنبال نعلش گشتن(اصل را از دست دادن و دنبال فرع گشتن)

 

چهار چوب-محدوده-قاب

چرکوندی-لکه دار کثیف

از چیزی (کسی) زده شدن(از چیزی (کسی) متنفر و بیزار شدن)

چلوزیدن-خشک شدن-پلاسیدن

پر گویی-روده درازی-پر چانگی

آدم بگو بخند-شیرین‌زبان و بذله‌گو

 
در کردن-بیرون کردن-کم کردن-الک کردن

روغنی-آلوده به روغن

دم به ساعت-هر ساعت-هر لحظه

زاغه نشین-کسی که در خانه ای محقر و آغل مانند زندگی می کند

اردک رفتن، غاز آمدن-دست از پا درازتر برگشتن

از قلم افتادن(فراموش شدن، مورد بی‌مهری قرار گرفتن)

زنده بلا، مرده بلا-کسی که هم در زندگی و هم پس از مرگ موجب زنج و آزار مردم است

بازداشت-توقیف موقت-موقتا زندانی کردن

جان کسی را به لب آوردن-سخت آزار دادن-به کسی انتظار دراز دادن

 

پوزه ی کسی را به خاک مالیدن-کسی را شکست دادن

رنگ کردن کسی-گول زدن-فریب دادن کسی

ددم وای-وای پدرم-برای اظهار تاسف یا مزاح و شوخی گفته می شود

خدا را بنده نبودن-بی نهایت عصبانی بودن-کفران کردن

دُم سیخ شدن-سقط شدن-مردن
چُل-آلت مرد

چوب سیگار-نی سیگار

خود را بستن-پول دار شدن

زیر چیزی زدن-حاشا کردن-انکار کردن

خاله بی بی-نوعی آش

ته خوار-بچه باز

زنیکه-زنکه

حرف خود را به کرسی نشاندن-نظر خور را به کسی قبولاندن یا تحمیل کردن

امان کسی را بریدن-کسی را درمانده و بیچاره کردن

دروغ به هم بافتن-سر هم کردن-از خود درآوردن

دندانه دندانه-دارای برجستگی ها و بریدگی هایی در کناره

زیر بته عمل آمدن-بی پدر و مادر بودن-بی فرهنگ بودن

دیمی حرف زدن-سخن گفتن بدون اندیشیدن-حرف بی هوده و مفت زدن

زوال در آوردن-نعمتی را در نتیجه ی ناسپاسی و بی اعتنایی از دست دادن

دخل کسی آمدن-کلک کسی کنده شدن-کار کسی ساخته شدن-نابود شدن

ته خانه-لوازم بی مصرف-بقایای اثاث خانه

حَب-قرص

چندر غاز-پول بسیار کم

روبند کردن-کسی را به رودربایستی به کاری واداشتن

خون دماغ شدن-خون از بینی جاری شدن

خانه خمیر-نگا. خانه خراب
چشته خور کردن کسی-کسی را از لطف خود بهره مند کردن
چلک بازی-بازی الک دولک

خواهر و مادر-عرض و ناموس-خانواده

بد قلق-بد عادت-بد ادا

از جنب و جوش افتادن-آرام گرفتن-شور و هیجان خود را از دست دادن

پولکی-آن که پول را دوست دارد-آن که رشوه می گیرد-آن چه که با گرفتن پول انجام گیرد

از کیسه‌ی خلیفه بخشیدن-از دارایی دیگران بخشیدن

آیه آمدن(سوگند یاد کردن، به قرآن سوگند خوردن)

ته خانه-لوازم بی مصرف-بقایای اثاث خانه

بخت آزمایی-ترتیبی برای تقسیم جایزه میان خریداران بلیت

چیز فهم-عاقل و فهمیده

بزن-شجاع-دلاور-اهل دعوا و مرافعه

به جان هم افتادن-با یکدیکر درگیر شدن

زپرتی-چیز یا شخص ناتوان-زوار در رفته-بی زور
گذری(دیدار کوتاه، سرپایی)
حرف دهن خود را نفهمیدن-مزخرف گفتن-حرف بی ربط زدن

رفتن به کسی-شبیه بودن به کسی

 

 

زیر بار رفتن-قانع شدن-تحمل کردن

 

آفتاب کردن(برای خشک کردن جلو آفتاب گذاشتن)
دل آشوبه گرفتن-دچار حالت تهوع شدن
اهل محل(همه‌ی کسانی که در یک محل کار یا زندگی می‌کنند)

دیگ و بادیه را گرو گذاشتن-بسیار تهی دست و بی چاره شدن

دوستی خاله خرسه-دوستی از روی نادانی که موجب زیان شود

خرفت-نادان-ابله-کند ذهن

دریافت-گرفتن-ادراک

چاشت-صبحانه-ناشتایی

چوب دو سر نجس-نگا. چوب دو سر طلا

زیادی کردن-زاید بودن-غیر لازم بودن

چانه انداختن-جان کندن-حرکت پیش از مرگ
آلا گارسون-اصلاح موی سر زن به سبک موی پسران

رکابی-دارای رکاب-پیاده ای که به دنبال سواری بدود

چاخان بازی-حقه بازی-چرب زبانی-دروغ بافی
جرینگ-صدای سکه های پول
آجر شدن نان(از بین رفتن درآمد)

زوار در رفتن-بند و بست چیزی خراب شدن-از شدن خستگی یا پیری از کار افتادن

اصحاب منقل(اهل گفت‌وگو و سخن)

چگور پگوری-خوشگل-جذاب

دست چپی-از جناح چپ-مخالف حکومت

دلو حاجی میرزا آقاسی-آدم بی قرار و پر تحرک

چاشنی-آن چه که برای به تر کردن مزه ی غذا در آن می ریزند-آن چه که برای منفجر شدن در چیزی کار می گذارند

چُر-ادرار

خشتک پاره کردن-قیامت به پا کردن-داد و بی داد کردن-رسوا کردن-شدت عمل نشان دادن

رَکَبی گفتن-به کسی متلک و حرف درشت گفتن

جفتک انداختن-لگد زدن-از انجام کاری خودداری کردن
چَرس-حشیش-گرد-بنگ
زار و نزار-زرد و ناتوان-بد حال و بیمار

چله بُری کردن-رفت و آمد بسیار کردن

زیر لبی-زیر زبانی

افت کردن(کاهش یافتن، کم شدن)

از خوشحالی در پوست نگنجیدن(از شادی سر از پا نشناختن)

اردک‌پرانی-از عهده‌ی جنگ با کسی برنیامدن

چله داشتن-عزادار بودن در روز چهلم مرگ عزیزی

استخوان را پیش گاو و کاه را پیش سگ انداختن(کار را به نااهل سپردن)