پایداری زیست محیطی مسکن
مسکن به عنوان یک جزء کلیدی از محیط زیست ساخته شده، نقش حیاتی در توسعه پایدار دارد. هدف اولیه از توسعه مسکن رفع نیازهای مسکن و برای بهبود شرایط مسکن است. ( Chiu, 2004) بنابراین پایداری زیست محیطی مسکن مرتبط با هزینه هایی است که از راه توسعه ی ساخت مسکن بر محیط زیست تحمیل می شود. این هزینه ها در دوره ی ساخت و بهره برداری مسکن بوده و به زمینه هایی که در پنج مرحله در چرخه ی عمر ساختمان تعریف می شود ، وابسته است .
۱ ـ تعریف پروژه و برنامه ریزی ؛
۲ ـ طراحی پروژه ؛
۳ ـ ساخت ؛
۴ ـ بهره برداری از ساختمان ؛
۵ ـ تعمیر و نگهداری ساختمان .
جنبههای مختلف ساخت و ساز مسکن ، طراحی، استفاده و تخریب میتواند اثرات قابل توجهی در محیط زیست داشته باشد. ) Winston & Pareja Eastaway, 2008) اقدام ها و برنامه ریزی های پیش طراحی در کاهش پیامدهای منفی توسعه ی مسکن بر محیط زیست نقش بسزایی دارد . در این مرحله انتخاب سایت باید با توجه به زیرساخت ها شهری موجود و عوارض اقلیمی باشد تا ساختمان به بهترین حالت با محیط خود ارتباط برقرار کرده و آسیب کمتری به محیط وارد کند . در مرحله ی طراحی باید ویژگی های اقلیمی در نظر گرفته شود تا ساختمان به انرژی کمتری نیاز داشته باشد ، یعنی صرفه جویی در مصرف انرژی در کل محدوده ی زیستی یعنی بافت شهری منطقه و در تک تک واحدها رعایت شود . تیپ واحدها و چیدمان فضایی باید به خوبی با نیازهای اجتماعی و معیشتی و فرهنگی افراد هماهنگ باشد تا کمترین نیاز به بازسازی که خود مستلزم اتلاف منابع و ایجاد آلودگی هاست ، احساس شود. مدیریت زباله و فاضلاب به بهترین روش انجام گیرد و در کل ساده زیستی رعایت شود .
در مرحله ی ساخت یکی از موارد با اهمیت ، مدیریت مصالح ورودی و نخاله ها در سایت اجرای پروژه است . به طور کلی مراحل مختلف ساخت ، آلودگی های بسیاری به محیط تحمیل میکند و توسعه ی مسکن باید به گونه ای باشد که این آلودگی ها به حداقل ممکن برسد ، همچنین با مدیریت صحیح ضایعات ساختمانی از تحمیل هزینه های اضافی بر محیط زیست جلوگیری شود . (محمودی، ۱۳۸۸: ۹)
در مرحله ی بهره برداری تاثیرات زیست محیطی فعالیت های ساکنان یک سکونتگاه به شکل دیگری بروز میکند ، زندگی انسان در شهر با تولید زباله های خانگی ، مصرف آب و تولید فاضلاب و مصرف سوخت های فسیلی در سرمایش و گرمایش ساختمان ، و ایجاد آلودگی هوا ناشی از حمل و نقل همراه است که در صورت مدیریت نادرست ، هر یک ممکن است سبب آلودگی محیط زیست شود . به این صورت پایداری ساختمان به روند صحیح زندگی ساکنان آینده ی آن نیز بستگی دارد .
در مرحله ی تعمیر و نگهداری ساختمان نیز نه تنها ایجاد ضایعات ساختمانی و شیوه ی بازیافت آن بر محیط زیست اثر میگذارد ، بلکه تغییرات و روند انجا آن آلودگی های صوتی و بصری را به طور موقت یا دائم ایجاد میکند . بنابراین هر نوع سیاست توسعه ی مسکن باید به گونه ای باشد که با در نظر گرفتن پنج مرحله ی مذکور در چرخه ی عمر یک ساختمان هزینه های زیست محیطی تحمیل شده به طبیعت به حداقل برسد . (محمودی، ۱۳۸۸: ۱۰)
پایداری اقتصادی مسکن
از آنجا که ساخت مسکن فرایندی تولیدی است ، برای آنکه این صنعت پایدار باشد ، باید درآمدزا باشد ، به عبارتی همواره باید توجه داشت که پروژه های مسکن سازی به ویژه پروژه های ساخت و ساز عمده ی مسکن ، باید توجیه پذیری مالی داشته باشند. از طرف دیگر ، خریدار نیز باید توانایی پرداخت داشته باشد . این مفهوم که با عنوان قابلیت تهیه ی مسکن مطرح می شود ، یکی از عوامل پایداری اقتصادی توسعه ی مسکن است . ایحاد هماهنگی بین این دو مسئله یعنی مابین سود تولید کننده و ایجاد قابلیت تهیه ی مسکن برای خریدار ، به برنامه ریزی ویژه ای نیاز دارد. البته نباید این مهم سبب شود از ارتباط محیطی سالم مسکن کاسته شود . توسعه ی دانش فنی ، استفاده از مصالح ساختمانی بهینه و دقت در طراحی ممکن است توجیه پذیری مالی پروژه را تامین کند ، بدون آنکه اثرهای زیست محیطی نامناسبی را به محیط زیست تحمیل کند.( محمودی، ۱۳۸۸: ۱۰)