روشهای تقسیم سود

شرکتها به سه روش می­توانند سود خود را تقسیم کنند:

1. تقسیم سود نقدی
2. سهام جایزه
3. تجزیه سهام

2-1-3-1 پرداخت سود نقدی

پرداخت نقدی سود سهام به پیشنهاد مدیران و تصویب مجمع عمومی شرکت میسر می­شود. پرداخت نقدی سود سهام می­تواند سه ماه یکبار، شش ماه یکبار و یا سالانه باشد. در توزیع سود نقدی شرکت­ها می­توانند روشهای مختلفی داشته باشند.

2-1-3-1-1 تقسیم مبلغ ثابت و معینی بین سهامداران

طبق این سیاست سود تقسیمی در هر سال مبلغ مشخصی بوده و شرکت بدون توجه به مبلغ سود خالص مبلغ مذکور را همه ساله بین سهامداران تقسیم می­کند. چنانچه در این حالت روند سوددهی شرکت بهبود حاصل نماید، هرچند سال یکبار سود تقسیمی را افزایش و چنانچه روند سوددهی نزولی باشد، هر چند سال یکبار سود تقسیمی را کاهش می­دهند.

سیاست تقسیم سود ثابت برای شرکت­هایی خوب است که سودآوری آنها از نوسانات کمی برخوردار باشد. در این نوع سیاست تقسیم سود با سهامداران عادی مانند سهامداران ممتاز برخورد می­شود و بدون توجه به سیاست­های سرمایه­گذاری شرکت، مبلغ ثابتی بین آنها تقسیم می­شود.

حسن این روش آن است که ریسک سهام را پایین می­آورد؛ زیرا با ثابت بودن سود نقدی، قابلیت پیش­بینی و اطمینان بر روی آن افزایش می­یابد.

حسن دیگر این روش این است که سهامداران می­توانند با افزایش سود نقدی در مورد بهبود و خوشبین بودن مدیران نسبت به آینده علایمی به دست آورند.

ایراد این روش این است که شرکت در سالهایی که نیاز به پول دارد به علت تقسیم ثابت سود مجبور است که از منابع مالی خارجی تأمین مالی کند.

2-1-3-1-2  تقسیم درصدی از سود ثابت (سیاست تقسیم سود متغیر)

تعدادی از شرکتها همه ساله درصد معینی از سود خودشان را بین سهامداران توزیع می­کنند. چنین سیاستی باعث خواهد شد که سود پرداختی به سهامداران همراه با نوسانات سود خالص تغییر می­کند. به عنوان مثال شرکت همیشه 40% از سود هر سهم را تقسیم می­کند. این سیاست به شرکت این اطمینان را خواهد داد که کسر منابع مالی یا مازاد منابع مالی ناشی از تقسیم سود ثابت را نداشته باشد. این روش به این دلیل که میزان سود تقسیمی، متغیر و نامعلوم می­شود، مخصوصاً برای سهامدارانی که متکی به دریافت سود هستند روش خوشایندی نیست.

2-1-3-1-3 سیاست تقسیم سود ثابت به علاوه حاشیه متغیر

در این سیاست یک مبلغ معمولاً پایین را به طور دائم به سهامداران پرداخت می­کنند و با افزایش یا کاهش سود، درصدی را به آن اضافه می­کنند. در سالهایی که سودآوری خوب بوده شرکت مبلغ اضافه را پرداخت و در سالهایی که سوداوری خوب نبوده یا شرکت به منابع مالی نیاز دارد مبلغ اضافه را پرداخت نمی­کند.

2-1-3-1-4  سیاست تقسیم سود مازاد

یک سیاست بسیار متداول برای پرداخت سود سهام که بر تئوری ارزانتر بودن تأمین مالی داخلی از تأمین مالی از منابع خارجی مبتنی است، سیاست سود سهام مازاد نام دارد. بسیاری از شرکتهای سهامی در ارتباط با پرداخت سود سهام، از سیاست مزبور پیروی می­کنند.

در این سیاست، شرکت ابتدا کلیه نیازهای مالی و سرمایه­گذاری خود را از سود سال کسر می­کند، هر چه قدر سود علاوه بر نیازهای مالی و سرمایه­گذاری شرکت باقی ماند بین سهامداران عادی توزیع می­شود. به سود مازادی که در شرکت باقی می­ماند جریانات نقد آزاد نیز می­گویند.