گردشگری و اهمیت آن

به طور كلي صنعت توريسم از دو جهت داراي اهميت است: اولاً موجب آشنايي مردم با ديگر فرهنگ‌ها، نژادها، اقوام، سرزمين‌ها، گويش‌ها و … مي‌شود و ثانياً از نظر اقتصادي يكي از منابع مهم درآمد و ارز و نيز ايجاد اشتغال محسوب مي‌شود كه امروزه جنبه اقتصادي آن بيشتر مورد توجه قرار گرفت است. گردشگري در بسياري از كشورهاي بزرگ و كوچك جهان، از بزرگترين و سودآورترين صنايع آن كشورها است.‌‌ آمار نشان مي‌دهد 11 درصد نيروي كار در كشورهاي توسعه‌يافته در بخش توريسم فعال بوده و سالانه 30 تا 40 ميليارد دلار در آمد از اين راه نصيب اين كشورها مي‌شود. جهانگردي يكي از مطمئن‌ترين، پاك‌ترين و ارزان‌ترين منابع كسب درآمد ارزي است. آگاهان اقتصادی معتقدند گردشگري بخشي از مجموعه عظيم اقتصاد است كه در حد بسيار زيادي با رگه‌هاي فرهنگي گره خورده است (صیدایی و هدایتی مقدم، 1389، ص 100).

تجارت جهانی در بخش خدمات دارای رشد فزاینده‌ای مخصوصا در بین کشورهای با اقتصاد پیشرفته بوده است. کشورهای پیشرفته متوجه شده‌اند که صنعت گردشگری فرصتی برای آنها جهت افزایش سهم خود در تجارت جهانی می‌باشد. در سال‌های ابتدایی قرن بیستم تعداد سفرهای طولانی مدت افزایش یافت، که دلیل آن را می‌توان افزایش رفاه و افزایش امکانات سفر و تسهیل در مسافرت دانست. شکل سفرها بعد از جنگ جهانی دوم کاملا تغییر کرد و بیشتر مسافرت‌ها به وسیله‌ی اتومبیل انجام می‌گرفت و همزمان در این زمان شرکت‌های هواپیمایی شروع به فعالیت کردند. با توسعه گردشگری، اقامتگاههای تفریحی و قوانین مخصوص که استانداردهای ویژه‌ی این اقامتگاهها بود، به وجود آمد. دولت‌ها علاقه‌مند به دخالت در کسب‌و‌کار گردشگری شدند. در سال 2005 گردشگران و کسانی که به منظور گذراندن تعطیلات و تفریح به مسافرت رفتند، 604 میلیون نفر و درآمد حاصل از آن (منهای هزینه حمل و نقل) به بیش از 800 میلیارد دلار رسید. سازمان جهانی گردشگری برای سال 2020 تعداد گردشگران را 1561 میلیون نفر پیش‌بینی می‌کند. در دهه‌ی 1980 درآمد حاصل از گردشگری در سطح بین‌الملل سرعتی بیش ار تجارت جهانی داشته و اینک از نظر ارزش صادرات درصد بسیار بالایی را تشکیل می‌دهد و بسی بیش از مجموع فرآورده‌های نفت و محصولات خودرو و قطعات یدکی آنها است (ابراهیمی و همکاران،1389،ص 143).

2-8)  عناصر صنعت گردشگری

صنعت گردشگری به عنوان یک صنعت چند بعدی به عنوان موتور اصلی بخش‌های خدمات و صنعت در یک کشور می‌تواند عمل نماید، درواقع صنعت گردشگری متشکل از فرآیندی وسیع و گسترده است که انضباط و نظم و به موقع عمل کردن هر مرحله و بخش رمز موفقیت به حساب می‌آید. در واقع در این فرآیند همه بخش‌ها باید دقیقا با یک هماهنگی کامل کار خود را انجام دهند. در غیر این صورت اثر و فعالیت‌های بخش‌های دیگر کم‌رنگ و خنثی می‌گردد. در این میان باید زیر‌ساخت‌های مورد نیاز در ابعاد فرهنگی، اقتصادی، عمرانی، علمی، فناوری و اجتماعی و سخت‌افزارهایی همچون جاده، حمل و نقل، هتل و رستوران‌ها فراهم باشد و همراه با آن ابعاد نرم‌افزارهای گردشگری نیز فراهم گردد که ابعاد نرم‌افزاری تاکید بر استانداردها، ضوابط، قوانین، خط‌مشی و دستورالعمل‌ها دارد (کاظمی و همکاران،1389،صص 99-98).

پس از اینکه شرایط فوق فراهم گردید، مجریان بخش‌های مختلف گردشگری جهت عملیاتی کردن سخت‌افزارها و نرم‌افزارها نقش مهم و تعیین کننده‌ای را دارند که از جمله می‌توان نقش دفاتر خدمات گردشگری را اشاره نمود که این مراکز به عنوان یک واسطه نقش مهمی را ایفا می‌کند. درواقع این‌ها نقاط اتصال بین مراکز گردشگری در مقصد و گردشگران از مبدا هستند. بنابراین نوع عملکرد، نگرش و رفتار آنها تعیین کننده است ‌(کاظمی و همکاران،1389،ص99).

عنصر بعدی که در فرآیند گردشگری نقش مهمی را به عهده دارد تورگردان‌ها می‌باشد. سازمانی که متولی این بخش از فرآیند گردشگری قرار می‌گیرد معمولا چند وظیفه را در کنار هم انجام می‌دهد و به عنوان هماهنگ‌کننده و عملیاتی‌کننده مجموعه وظایف مختلف عمل می‌کند. اقامت، حمل و نقل و سایر خدمات و فعالیت‌های مورد نیاز گردشگران را مدیریت می‌نمایند که لازمه این کار در اختیار گرفتن خدمات بخش‌های مختلف است که اغلب به صورت قراردادی برای مدتی خدمات را خریداری می‌نمایند. تورگردان‌ها در شکل و ساختار خدمات و محصولات اولیه، براساس شرایط بازار و گردشگر تغییراتی ایجاد می‌نمایند. اهمیت کار آنها در این است که اجزای مورد نیاز گردشگری را به صورت عمده خریداری و فراهم می‌نمایند، آنگاه براساس نوع سفر و شرایط مطلوب مورد نظر مشتری از نظر کیفیت، قیمت و موارد دیگر بسته سفر ارائه می‌گردد‌ (کاظمی و همکاران،1389، ص99).

در صنعت گردشگری حمل و نقل به عنوان یک عنصر مهم و اساسی تلقی می‌گردد. برقراری ارتباط بین مبدا و مقصد و همچنین گردش در محل‌های مختلف مقصد بین اماکن گردشگری، هتل‌ها و مراکز دیگر از طریق حمل‌و‌نقل انجام می‌گیرد. کیفیت، امنیت، سرعت، قیمت، به موقع بودن از جمله عواملی است که باید در حمل‌و‌نقل تامین گردد تا گردشگر با خیالی آسوده سفر خود را شروع نماید. وجود سیستم هواپیمایی امن و راحت با قیمت مناسب، فراهم بودن سیستم حمل‌و‌نقل جاده‌ای و ریلی و خطوط کشتیرانی از جمله عناصر مورد نظر در این بخش می‌باشد که تامین و به روز بودن آنها می‌تواند به عنوان یک عامل زیر بنائی نقش مهمی را در جابجایی گردشگر به عهده بگیرد و رونق موثری را در صنعت گردشگری به وجود آورد. در کنار همه عوامل زیر بنائی حمل‌و‌نقل، مسافرت هوایی به عنوان مهم‌ترین عامل سفر در دیدگاه گردشگر خصوصا در سطح بین‌المللی مطرح است (کاظمی و همکاران،1389،ص99).

هتل و خدمات اقامتی، رستوران و خدمات پذیرایی از بخش‌های دیگر عناصر مربوط به صنعت گردشگری است که نقش مهمی را به عهده داشته و می‌تواند تاثیرات کوتاه مدت و بلند مدتی را بر نگرش و عملکرد گردشگران به وجود آورد. با گذشت زمان و گسترش گردشگری از مرزهای یک کشور به مرزهای خارج از یک کشور، روند ارائه خدمات این عناصر رو به بهبود رفته است. محل‌های اقامت از مسافرخانه و مهمان‌پذیر به سمت هتل‌های ستاره دار حرکت نموده است که براساس میزان خدمات و کیفیت، هتل‌ها درجه‌بندی می‌گردد و بعضا هتل‌های 7 ستاره، خدمات فرود هلیکوپتر و ارائه خدمات ویزا را نیز در داخل اتاق گردشگر فراهم نموده است که این روند خصوصا در سال‌های اخیر در کشورهای جهان رونق بیشتری یافته است (کاظمی و همکاران،1389، صص100-99).